Category Archives: Nieuws

Ons bereikte het droevige bericht dat op zondag 7 oktober de markante Rotterdamse uitgever Willem Donker op 79-jarige leeftijd is overleden. Hij heeft veel van en over Erasmus uitgegeven, waaronder de bijna voltooide volledige correspondentie van Erasmus in een Nederlandse vertaling – wat hij zijn ‘magnum opus’ noemde. Begin dit jaar verscheen er nog een artikel in NRC Handelsblad over hem en de uitgeverij, opgezet door en vernoemd naar zijn vader Ad. Donker: https://www.nrc.nl/nieuws/2018/02/22/80-jaar-buitenstaander-a1593090.

Het afscheid is op vrijdag 12 oktober om 11.00 uur in de Hoflaankerk in Rotterdam-Kralingen, hoek Oudedijk-Hoflaan:

Ons bereikte het droevige nieuws dat op maandag 13 augustus Ann Moss is overleden. Moss was emerita hoogleraar Frans aan de Universiteit van Durham en lid van de British Academy. Ze had zich gespecialiseerd in vroegmodern Frans, en Latijnse literatuur en intellectuele geschiedenis:

Ann Moss was Emerita Professor in the French Department; her many publications on aspects of the classical tradition include Latin commentaries on Ovid from the Renaissance; Ovid in Renaissance France: a survey of the Latin editions of Ovid and commentaries printed in France before 1600; Printed Commonplace Books and the Structuring of Renaissance Thought (a history, among other things, of the transmission and application of ancient thought through collected quotations); and Renaissance Truth and the Latin Language Turn (an investigation of intellectual and cultural change mediated through changes in Latin usage).

De afscheidsplechtigheid vindt in september in Durham plaats.

Per 20 februari 2018 is Els Rose benoemd tot hoogleraar Laat- en Middeleeuws Latijn aan de Universiteit Utrecht. De leerstoel is ondergebracht bij het Departement Talen, Literatuur en Communicatie en richt zich op onderwijs en onderzoek op het gebied van de Latijnse taal- en letterkunde van de late oudheid en de Middeleeuwen.

Els Rose is sinds 2008 als UD en sinds 2010 als UHD werkzaam bij het departement Talen, Literatuur en Communicatie en is coördinator van de minoren Grieks en Latijn. Zij is als onderzoeker verbonden aan het Utrecht Centre for Medieval Studies, waarvan zij sinds 2013 de voorzitter is. Zij verwierf na haar promotie in 2001 drie onderzoeksbeurzen in het kader van NWO Vernieuwingsimpuls: een VENI (2003), VIDI (2007) en VICI (2017). In het kader van haar VICI-project (2017-2022) doet zij met twee promovendi en twee postdocs onderzoek naar burgerschapsdiscoursen in de vroege Middeleeuwen. Zie voor verdere informatie ook het nieuwsbericht op de website van de Universiteit Utrecht: https://www.uu.nl/nieuws/els-rose-benoemd-tot-hoogleraar-laat-en-middeleeuws-latijn.

Afgelopen zaterdag heeft Emma Mojet de Elsevier Weekblad/Johan de Witt-scriptieprijs gewonnen voor haar masterscriptie over vroegmoderne wiskunde, Early Dutch Interest in Newtonian Mathematics, die zij schreef als student aan de Utrechtse research master History and Philosophy of Science. Bezoekers van de Neolatinistendag in oktober zullen haar kennen, omdat zij daar sprak over een brief van Adriaen Verwer aan David Gregory over Newtoniaanse wiskunde. Al eerder had zij hiervoor de scriptieprijs van de Dr. C. Louise Thijssen-Schoute Stichting gewonnen. Lees meer op de website van Elsevier.

Ons bereikte het droevige nieuws dat afgelopen vrijdag Fokke Akkerman op 86-jarige leeftijd is overleden. Akkerman was een veelzijdig geleerde en een instituut van de klassieke Neolatijnse filologie. De uitvaart zal aanstaande vrijdag 20 januari om 13.30 uur in Groningen plaatsvinden. Bijgevoegd vindt u de rouwkaart, waarin ook de bijzonderheden met betrekking tot de uitvaartplechtigheid staan. Piet Steenbakkers schreef een bericht over het leven van Akkerman:

Levensbericht Fokke Akkerman (1930–2017)

Op vrijdag 13 januari 2017 is dr Fokke Akkerman onverwacht overleden. Zijn vrouw, Frouke Akkerman-de Vries, was hem op 1 januari voorgegaan.

Fokke Akkerman werd op 27 april 1930 geboren in Noorddijk, onder de rook van de stad Groningen, als vierde van vijf kinderen. Zijn Friese ouders hadden zich in Groningen gevestigd omdat de omstandigheden daar gunstiger waren voor hun boerenbedrijf. Fokke was trots op die achtergrond. Een week voor zijn dood wees hij mij op een oude zwart-wit foto van zijn ouders voor hun boerderij, en zei: “Als iemand wil weten wie ik ben: dit is waar ik vandaan kom.” Hij sprak vloeiend Fries, en bleef dat tot het laatst doen met zijn oudere zuster, met wie hij dagelijks belde. Fokke heeft zijn leven lang een speciale liefde gekoesterd voor poëzie, in het Fries zowel als in andere talen.

Toen hij in Groningen de Rijks-HBS had doorlopen, had Fokke zijn zinnen gezet op een studie Nederlands. Daarvoor was toen een gymnasium-diploma vereist, met klassieke talen. Op het avondgymnasium maakte hij in 1949 kennis met Frouke de Vries, die Frans wilde gaan studeren. Ze zijn in 1957 getrouwd. Fokke had uiteindelijk niet voor Nederlands gekozen, maar voor Grieks en Latijn. Aanvankelijk gingen ze beiden het middelbaar onderwijs in, Fokke als leraar klassieke talen, Frouke als lerares Frans. Op 1 september 1960 kreeg Fokke een aanstelling als latinist aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij 35 jaar is blijven werken, tot zijn pensionering in april 1995. Vanaf het midden van de jaren zeventig ontwikkelde hij een speciale belangstelling voor het Neolatijn, dat in en na de renaissance tot bloei kwam. Op 26 juni 1980 promoveerde Fokke aan de RUG op het proefschrift Studies in the Posthumous Works of Spinoza. Op 1 december 1985 kreeg hij de functie van universitair hoofddocent met als opdracht het Neolatijn. Tot zijn taken hoorde ook het vervaardigen van de officiële Latijnse vertalingen van doctoraalbullen van de Groningse universiteit.

Als wetenschapper was Fokke Akkerman buitengewoon veelzijdig. Hij heeft in het Nederlands, Frans, Duits en Engels gepubliceerd over Neolatijn en humanisme in het algemeen, en over het noordelijk humanisme, Rudolf Agricola en Benedictus de Spinoza in het bijzonder. De thema’s lopen zeer uiteen: leerdichten, de antieke komedie, de humanistenbrief; maar ook: onderwijs, vertalen, muziek, Neolatijnse poëzie, Neolatijn als rijk instrument; en – heel uitgesproken – Groningen, en in dat kader Agricola, Wessel Gansfort en Ubbo Emmius; ten slotte natuurlijk Spinoza, in vele aspecten. Fokke raakte in de jaren zeventig betrokken bij het vertalen van diens werken voor de Vereniging Het Spinozahuis. Bij een groter publiek is hij vooral bekend geworden door zijn schitterende vertalingen van Spinoza’s brieven, de Beginselen van de wijsbegeerte en het Theologisch-politiek traktaat. Hij verdedigde tot het laatst hartstochtelijk de zeggingskracht en wendbaarheid van het Neolatijn, tegen het dedain waarmee deze late loot aan de stam van het Latijn door veel classici werd (en wordt) bejegend. Zijn kennis en ervaring heeft hij ook in de redactiecommissie van de Opera Omnia van Erasmus ingezet.

Na zijn pensionering is Fokke Akkerman doorgegaan met publiceren. Nog in 2016 verscheen van hem (in samenwerking met Adrie van der Laan) Rudolf Agricola: Brieven, levens en lof, van Petrarca tot Erasmus. Een selectie van zijn artikelen tot 1995 (met bibliografie) is ook digitaal beschikbaar onder de titel Met iets van eeuwigheid: Een keuze uit het werk van F. Akkerman.

Als docent heeft Fokke Akkerman een aantal generaties studenten Latijn bijgebracht. Hij was een geboren leraar en begenadigd spreker, die zijn publiek altijd wist te boeien. Zijn ruime opvatting van het vak en zijn open oriëntatie leverde ook Nachwuchs op. Fokke heeft op zeer persoonlijke wijze bijgedragen aan de vorming van vele classici, historici en filosofen. En misschien wel het belangrijkste: Fokke Akkerman was een warme, innemende, eigenzinnige man.

Piet Steenbakkers, 17 januari 2017

Website over Spinoza gaat live
‘The Spinoza Web’ ontsluit bekendste Nederlandse filosoof voor breed publiek

Lancering
Op 27 november 2016 heeft een onderzoeksteam van het Departement Filosofie en Religiewetenschap aan de Universiteit Utrecht een website over de Nederlandse filosoof Benedictus de Spinoza (1632-1677) gelanceerd. ‘The Spinoza Web’ is een open-access website is gericht op ontsluiting van zijn leven, gedachtegoed en netwerk voor een breed publiek, van niet-ingewijde belangstellenden tot specialisten.

Twee ingangen
Centraal in deze bèta-release staat de ‘Timeline experience’, waarin het verhaal van Spinoza wordt verteld aan de hand van rijk grafisch en ander ondersteunend materiaal. De ‘Database search’ geeft toegang tot een enorme hoeveelheid primaire bronnen en andere gegevens. Het streven is om op termijn zoveel mogelijk historische documenten centraal beschikbaar te stellen voor wetenschappers wereldwijd.

Uniek ontwerp
Samenwerking met een commerciële partner (reclamebureau Nijgh te Rotterdam) heeft geleid tot een aantrekkelijke website waarin origineel wetenschappelijk onderzoek verwerkt  wordt. Met het huidige ontwerp hoopt het onderzoeksteam ook een model te hebben ontwikkeld voor het digitaal presenteren van historische figuren.

‘Spinoza’s Web’
De website is een onderdeel van het ‘Spinoza’s Web’ project, gefinancierd door NWO (Vrije Competitie Geesteswetenschappen). Het onderzoeksteam bestaat uit projectleider Piet Steenbakkers, en postdocs Jeroen van de Ven en Albert Gootjes.

http://spinozaweb.org

Dirk van Miert (Universiteit Utrecht) heeft de prestigieuze ERC (European Research Council) Consolidator Grant (2 miljoen euro) binnengehaald voor zijn onderzoek naar het ideaal van Open Science in vroegmodern Europa.

Open Science en Open Access zijn belangrijke thema’s in de huidige academische wereld. De meeste wetenschappers willen hun kennis vrij delen, ook al is er geen garantie dat ze er iets voor terug te krijgen. Blijkbaar gaan ze van uit een groter goed bij het delen van kennis. Waar komt dit ideaal vandaan?

Van Miert zoekt het antwoord in het kennisideaal van de zogeheten ‘Republiek der Letteren’: een gemeenschap van geleerden in de periode 1500-1800 die religieuze, politieke en talige grenzen oversteeg. Dankzij een ongeëvenaarde bron van honderdduizenden brieven, kan Van Miert onderzoeken hoe deze wetenschappers omgingen met het delen van kennis en een eigen culturele identiteit vormden.

De ERC Consolidator Grant bedraagt maximaal 2 miljoen euro per gehonoreerd project. Hiermee kunnen de onderzoekers zich vestigen als onafhankelijk onderzoeksleider. De ERC Consolidator Grant is bedoeld voor (ervaren) onderzoekers die 7 tot 12 jaar geleden zijn gepromoveerd. De ERC is in 2007 door de Europese Unie opgericht voor de financiering van baanbrekend onderzoek.

Lees meer over Van Miert’s onderzoek (in het Engels) op de website van de Universiteit Utrecht.

Hoogleraar geschiedenis van de filosofie Lodi Nauta zal op 13 september de NWO-Spinozapremie ontvangen. De NWO-Spinozapremie is de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland en bestaat uit een bedrag van 2,5 miljoen euro voor wetenschappelijk onderzoek. De NWO-Spinozapremie is een eerbewijs en vooral ook een stimulans voor verder onderzoek. Zie ook: http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/spinozapremie/spinozalaureaten/alfabetisch+overzicht/lodi+nauta.