Binnenkort zal verschijnen Stouter dan Despauter? Een biografie van Joannes Despauterius, de Ninovieter door Jaak Peersman (Ninove: Cultuurforum Ninove, 2020).
Joannes Despauterius, geboren in Ninove als Johannes Despaultre, behoort tot het selecte gezelschap van internationaal befaamde humanisten, tijdgenoten van Erasmus. Hij publiceerde tussen 1509 en 1519 een aantal grammaticale traktaten die al snel na zijn dood werden gebundeld en zo dé grammatica van het Latijn vormden. Er verschenen van zijn werk ruim 400 drukken in vele bewerkingen en samenvattingen.
Aan de biografische schets van Despauterius die Antonius Sanderus in 1642 in zijn Flandria Illustrata publiceerde, werden tot op heden relatief weinig nieuwe gegevens toegevoegd: 1480 als waarschijnlijk geboortejaar, mogelijke verwanten in Ninove (Janne den Espoutere, Joannes Despoutere), details over zijn tijd in Leuven, verwijzingen naar een eerste verblijf in 1508 te Komen, waar hij uiteindelijk in 1520 zou zijn overleden.
De Ninoofse classicus en historicus Jaak Peersman las de verzamelde werken van Despauterius door om een beter zicht te krijgen op leven, werk en persoonlijkheid van de beroemdste Ninovieter. Deze ‘close reading’ leverde verrassend veel nieuwe elementen op, gepresenteerd in vierentwintig paradigmata. Over het Ninoofse huisgezin waarin hij werd geboren en zijn schooltijd in Gent. Over zijn scherpe tong, waarmee hij, jaren voor de publicatie van zijn eerste traktaat, Erasmus reeds had afgeschrikt. Over zijn lespraktijk en pedagogie, zijn politiek en religieus gedachtegoed, zijn wisselende vrienden en vijanden. Maar ook over zijn sterfjaar – zeker niet 1520, maar wellicht 1521.
Despauterius bleef zich bij elke gelegenheid trots ‘de Ninovieter’ noemen, geboren in de stad die Sanderus ‘de oudste, de stoutste en de wijste der steden’ noemde. Stout was Despauterius zeker en vast. Hij was polemisch in zijn traktaten. In gedrukte brieven en pamfletten – de sociale media van zijn tijd – toonde hij zich zelfbewust en vrijmoedig tot ondiplomatisch brutaal. Ondanks zijn grenzeloze inzet voor de humanistische idealen, zijn methodische wetenschapsbeoefening en zijn ongetwijfeld goede bedoelingen, hield hij op het einde van zijn leven nauwelijks vrienden over.
Zie de flyer voor meer informatie en hoe te bestellen (17% korting bij voorinschrijving vóór 2 december 2020).
