Wij willen wij u nogmaals wijzen op de podcastserie Grootspraak, waarin Jort Kelder gesprekken voert in de geest van Hugo de Groot. De podcastserie is begonnen in het Hugo de Grootjaar 2021, maar beleeft inmiddels haar derde seizoen. In het derde seizoen zijn onder meer Henk Nellen en Helmer Helmers te gast.
Op 18 mei 2023 is de Erasmus erfgoedcollectie, die wordt bewaard en beheerd door Bibliotheek Rotterdam, toegevoegd aan het internationale Unesco Memory of the World Register door VN-organisatie Unesco. Een enorme eer en bijzondere erkenning voor deze collectie, die aan de basis staat van onze hedendaagse kennis van de ontwikkeling in het denken van de humanist Erasmus.
Bibliotheek Rotterdam is verguld met dit nieuws. John Tholen, conservator erfgoed: ‘Het is een erkenning voor deze unieke erfgoedcollectie en het gedachtegoed van Erasmus. De toevoeging bevestigt dat de collectie van onschatbare waarde is voor ons historisch besef en ook de komende eeuwen goed beheerd moet blijven en beschikbaar voor een groot publiek. De bibliotheek is daar dankbaar voor én trots op.’
Uniek karakter
De wereldwijde erkenning kwam tot stand uit een intensieve samenwerking van Bibliotheek Rotterdam, Unesco Nederland en de Gemeente Rotterdam, die de collectie voordroeg aan het internationale comité. Wethouder Kasmi: ‘Erasmus staat voor vrijheid van meningsuiting, wederzijds respect, voor kennis en cultuur, tolerantie en educatie. Basisprincipes die we in Rotterdam een warm hart toedragen’. De collectie kreeg de toekenning van de status van Unesco Memory of the World van de internationale Memory of the World-organisatie van Unesco in Parijs. De Uitvoerende Raad onderschrijft het unieke karakter van de collectie.
Grootste Erasmuscollectie ter wereld
De Erasmus erfgoedcollectie is de grootste Erasmuscollectie ter wereld en omvat ruim 3.000 oude boeken van én over Desiderius Erasmus geproduceerd vóór 1900. Hieronder zijn zeer zeldzame exemplaren en unieke documenten, zoals zelfgeschreven brieven van Erasmus, tientallen eerste drukken en vele geïllustreerde edities van de Lof der Zotheid. De historische Unesco-collectie wordt in een speciaal geklimatiseerd depot in de Centrale Bibliotheek bewaard, samen met andere erfgoedcollecties.
Tijdloos
Behalve de oude boeken bewaart Bibliotheek Rotterdam ook duizenden modernere tekstedities, studies en vertalingen rondom Erasmus. Door de interactieve Erasmus Experience, filosofieworkshops, klassenbezoeken, het Inloopuurtje Erfgoed en de jaarlijkse Erasmusweek blijven Rotterdammers bovendien continue in gesprek over het tijdloos relevante gedachtegoed van deze beroemdste Rotterdammer. ‘Zo houden we zijn ideeën levend en inspireren we huidige en toekomstige generaties zich hierin te verdiepen’ aldus Theo Kemperman, directeur-bestuurder van Bibliotheek Rotterdam.
Basis van hedendaagse kennis over Erasmus
Met de moderne en historische edities bij elkaar vormt de Erasmuscollectie het beste uitgangspunt om de ontwikkeling in Erasmus’ denken te onderzoeken. De collectie speelt dan ook een belangrijke internationale rol in wetenschappelijk onderzoek naar zijn ideeën en staat aan de basis van onze hedendaagse kennis over de humanist Erasmus en zijn kijk op mens en maatschappij.
Documentair erfgoed
Het Unesco Memory of the World-programma vraagt aandacht voor het behoud van belangrijk documentair erfgoed wereldwijd en probeert de toegankelijkheid en het bewustzijn voor dit soms kwetsbare erfgoed te vergroten. De Unesco-status van de Erasmuscollectie benadrukt dat deze van wereldbelang is. Bibliotheek Rotterdam omarmt de mooie opdracht om de Unesco-collectie verantwoord te blijven beheren en deze voor onderzoekers en bewonderaars beschikbaar te stellen.
Lees ook dit factsheet over de collectie. Of bekijk de video’s van vier objecten uit de Erasmuscollectie die zijn opgenomen in de Canon van Nederland.
We ontvingen het droeve bericht dat Hilde de Ridder-Symoens, em. hoogleraar middeleeuwse geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam en em. hoogleraar geschiedenis van de moderne tijd aan de Universiteit Gent op 5 maart is overleden. Zij was deskundig op het gebied van universiteitsgeschiedenis en studentenmobiliteit in de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. Het bekendst is zij van de eerste twee delen van A History of the University in Europe, die in 1992 en 1996 verschenen bij Cambridge University Press.
We ontvingen het droeve bericht dat Marc van der Poel, hoogleraar Latijnse taal- en letterkunde aan de Radboud Universiteit, op zondag 18 december na een kort ziekbed is overleden. Hij was ook actief als Neolatinist, getuige zijn proefschrift over de declamatio bij de humanisten en vele andere publicaties, en zijn voorzitterschap van de OIKOS-onderzoeksgroep ‘Classical Receptions and Traditions’. Hij richtte zijn onderzoek de laatste jaren vooral op de geschiedenis van de retorica. We wensen zijn nabestaanden, in het bijzonder zijn dochters en zijn vrouw Bé Breij, veel moed en kracht toe. Hij wordt in besloten kring begraven. Een uitgebreid in memoriam vindt u hier: https://www.ru.nl/letteren/actueel/nieuws/redactionele/memoriam-poel-1957-2022/.
Tom Ingelbrecht heeft een eigen website gelanceerd om nog ongepubliceerd vertaalmateriaal een tweede leven te geven en tegelijkertijd vooruit te kijken naar ‘nieuwe’ teksten: tomingelbrecht.com. De centrale focus van dit project is om aan de hand van een groeiend mozaïek van kleinere fragmenten de gevarieerde rijkdom van meer dan tweeduizend jaar Griekse en Latijnse literatuur te illustreren, in het Nederlands én in de brontaal.
Met de website brengt hij ook zijn afgelopen schrijf-, spreek- en leeswerk in kaart en blikt hij vooruit naar aanstaande projecten. De bezoeker mag zich op geregelde tijden verwachten aan nieuwe stukjes vertaalmateriaal en de echte liefhebber kan de website zelfs ‘volgen’.
Een en ander is nog pril en prematuur, dus hij hoort graag uw opmerkingen, errata en addenda.
Op 16 april overleed in Leiden de classicus en theoloog Henk Jan de Jonge, emeritus hoogleraar Nieuwe Testament en vroegchristelijke letterkunde aan de Universiteit Leiden. Zijn oudste liefde gold de exegese van de Bijbel in de vroegmoderne tijd; bijzondere vermelding verdient in dit verband het prachtige De bestudering van het Nieuwe Testament aan de Noordnederlandse universiteiten en het Remonstrants Seminarie van 1575 tot 1700 in de Verhandelingen (1980) van de KNAW. In 1983 promoveerde De Jonge op de felle polemiek tussen Erasmus en de Spaanse theoloog Stunica over Erasmus’ Latijnse vertaling en Griekse editie van het Nieuwe Testament. Sinds 1977 was hij als zeer actief en betrokken lid van de redactie en als editor verbonden aan de kritische uitgave van Opera Omnia Erasmi (ASD). In 1983 publiceerde hij deel IX, 2 in deze reeks, waarvoor zijn dissertatie de grondslag vormde. In 2015 volgde deel IX, 8, dat het vervolg van Erasmus’ polemiek met Stunica en zijn verweer tegen Stunica’s aanhanger Sanctius Carranza bevat. Verder publiceerde De Jonge vijf decennia lang talrijke en scherpzinnige publicaties over het werk van Erasmus, Grotius, Heinsius, Scaliger e.a. Zijn betrokkenheid, eruditie en bevlogenheid is de wetenschappelijke studie van Erasmus’ werk zeer ten goede gekomen. Het overlijden van Henk Jan de Jonge is in vele opzichten een groot verlies, ook voor de bestudering van het Neolatijn en van Erasmus in het bijzonder.
Hans Trapman en Adrie van der Laan
U kunt de rouwkaart hier downloaden.
Op 14 december is emeritus hoogleraar Latijnse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam Harm Pinkster overleden. Hij leed aan een ernstige ziekte met een zeer aggressief verloop. De familie heeft in besloten kring afscheid genomen, maar op een later moment in het nieuwe jaar zal er een herdenkingsbijeenkomst zijn. U vindt de rouwkaart hier.
Onverwacht is op 6 december István Bejczy aan een hartinfarct overleden. Hij was mediëvist, maar publiceerde ook over de vroegmoderne tijd en in het bijzonder Erasmus. Later werkte hij onder meer als beleidsadviseur. Recentelijk heeft hij nog bijgedragen als vertaler aan de reeks De correspondentie van Desiderius Erasmus.
In november zal er een bundel verschijnen met artikelen van Jeanine De Landstheer over Lipsius, bijeengebracht en ingeleid door Marijke Crab en Ide François en voorzien van een biografische schets door Marcus de Schepper en Dirk Sacré, tezamen met een volledige lijst van al haar publicaties: In Pursuit of the Muses: A New Biography of Justus Lipsius. U kunt zich hierop voor 15 oktober intekenen en de bundel met korting aanschaffen. U zult dan ook opgenomen worden in de Tabula amicorum. Zie de flyer voor meer informatie. For the English version, click here.
‘Jeanine De Landstheer, who dedicated much of her professional life to the study of the celebrated humanist Justus Lipsius, passed away most unexpectedly and prematurely at the beginning of 2021.
To honour and remember her, Marijke Crab and Ide François collected some of Jeanine’s most important publications on Lipsius into one reference work. They selected eight wide-ranging contributions, written in either English or French, which each discuss key aspects of Lipsius’s multifaceted oeuvre. These articles are preceded by the important biography of Lipsius which Jeanine published in Dutch in 2006 as part of an exhibition catalogue for Leiden University Library. It has been translated into English by Jan Machielsen, thus fulfilling Jeanine’s frequently expressed wish to one day make this biography available to a wider audience.
Further included are an account of Jeanine’s life by Marcus de Schepper and Dirk Sacré, and a complete listing of her publications.
Jeanine De Landtsheer and Justus Lipsius held many things in common. In addition to their shared love of travel, animals, and flowers, they were both at their happiest when they were surrounded by their books. As both lived their life “in pursuit of the Muses”, this volume hopes to stand as a memorial not only to Lipsius’s life and scholarship, but to that of Jeanine as well.
In Pursuit of the Muses. The Life and Work of Justus Lipsius will be published on 22 November 2021 and is now available with a discount for those subscribing to the Tabula amicorum before 15 October.’
Op vrijdagnamiddag 21 januari 2022 zal de Onderzoeksgroep Latijn daarenboven een herdenkingsnamiddag voor Jeanine organiseren, waarop enkele lezingen over Lipsius gepaard zullen gaan met het ophalen van herinneringen aan Jeanine. Het programma en meer informatie volgen later nog.
Aan het Klassiek Seminarium aan de Ruhr-Universiteit Bochum komen posities vrij als postdoc en wetenschappelijk medewerker. Voor nadere gegevens, zie hier. Deadline 31 augustus.